Với các mẹ mang thai lần đầu, bên cạnh niềm hạnh phúc khi có con thường không tránh khỏi những bỡ ngỡ và lo âu. Đó chính là có một thai kỳ khỏe mạnh, vượt cạn “mẹ tròn con vuông”. Những băn khoăn đó của các chị em sẽ được giải đáp chi tiết trong bài viết về cẩm nang mang thai lần đầu dưới đây
MỤC LỤC
1. Tiêm phòng trước khi mang thai lần đầu
Tiêm phòng trước và trong thời gian mang thai là việc làm vô cùng quan trọng giúp các mẹ bầu có một thai kỳ khỏe mạnh; thai nhi có sức đề kháng tốt, giảm nguy cơ mắc nhiều bệnh nguy hiểm.
– Sởi – quai bị – Rubella: Tiêm trước khi mang bầu tối thiểu 3 tháng. Nếu mẹ bị nhiễm sởi
– quai bị – Rubella trong thai kỳ có thể gây sảy thai, sinh non, thai nhi dị tật.
– Viêm gan B: Tiêm trước hoặc thời gian mang bầu. Nếu mẹ mắc viêm gan B có thể lây sang con.
– Thủy đậu: Tiêm trước khi mang bầu tối thiểu 2 tháng trước. Theo thống kê thì có khoảng 2% số bé có mẹ mắc thủy đậu trong 5 tháng đầu của thai kỳ có nguy cơ mắc dị tật hình thể, liệt chân tay. Ngoài ra, mẹ mắc thủy đậu có thể chuyển virus gây bệnh sang con trong khi sinh nở.
– Cúm: Tiêm phòng cúm trước khi mang thai 1 tháng. Nếu mẹ mắc cúm trong ba tháng mang thai đầu có thể khiến thai nhi bị dị tật.
Trong khi mang thai lần đầu , bà bầu cần chú ý lịch tiêm uốn ván: Mũi đầu, từ tuần 22 trở đi, mũi 2 tiêm nhắc lại sau mũi 1 cách 1 tháng. Để phòng ngừa sinh non, mẹ nên tiêm mũi 1 muộn nhất là tuần 26, mũi 2 vào tuần 30.
Nhận biết dấu hiệu mang thai sớm ở mang thai lần đầu
Chị em cần để ý những sự thay đổi nhỏ trong cơ thể để nhận biết dấu hiệu mang thai, bao gồm:
– Trễ kinh
– Buồn nôn, nôn
– Chảy máu âm đạo nhẹ hoặc lấm tấm
– Mệt mỏi
– Thường xuyên đi tiểu
– Đầy hơi
– Táo bón
– Thay đổi tâm lý
– Ngực căng
– Thay đổi khẩu vị
Tuy nhiên, để khẳng định chính xác dấu hiệu mang thai, chị em có thể sử dụng que thử thai hay lí tưởng hơn là tới bệnh viện để siêu âm, làm xét nghiệm máu.
Các mốc khám thai định kỳ quan trọng
Các mốc thời gian quan trọng của việc khám thai giúp mẹ có thể nắm được tình hình sức khoẻ của bản thân và em bé
1. Mang thai lần đầu nên siêu âm ở tuần 5 – 8 của thai kỳ
Bác sĩ sẽ chẩn đoán mẹ có thai hay không, thai đã vào tử cung chưa, thai được bao nhiêu tuần? Việc xác định chính xác tuổi thai sẽ giúp theo dõi sự phát triển của thai nhi ở các mốc khám thai quan trọng sau này.
2. Tuần 11-13 của thai kỳ
Các mẹ sẽ được siêu âm 4D để khảo sát hình thái thai nhi; để xác định các vấn đề như thai ở trong hay ngoài tử cung, có phát triển bình thường hay không; số lượng thai; ngày dự sinh; đo độ mờ da gáy chẩn đoán bất thường nhiễm sắc thể như hội chứng Down, dị dạng tim, thoát vị cơ hoành…trong mang thai lần đầu
Mẹ sẽ được chỉ định làm một số xét nghiệm cần thiết:
- Xét nghiệm Double test: Tầm soát nguy cơ phát triển hội chứng Down, Edward hoặc Patau.
- Xét nghiệm máu: Xác định các nguy cơ tiềm ẩn như thiếu máu, thiếu sắt…
- Xét nghiệm nước tiểu: Xác định nguy cơ bị tiểu đường thai kỳ, nhiễm trùng đường tiết niệu, tổn thương thận…
3. Tuần 20 – 24 của thai kỳ
Bác sĩ sẽ thực hiện siêu âm thai 4D để khảo sát hình thái học thai nhi nhằm phát hiện dị tật ở các cơ quan, nội tạng trong mang thai lần đầu như:
– Đánh giá giải phẫu của thai nhi: não, tim, phổi, tay chân…
– Đo các chỉ số phát triển của thai: như vòng đầu, đường kính lưỡng đỉnh, vòng bụng, chiều dài xương đùi, cân nặng thai nhi ước tính…
4. Tuần 30 – 32 của thai kỳ
Thời điểm này những bất thường mà mốc khám thai 20 – 22 tuần chưa phát hiện thì đến nay có thể thấy rõ. Việc phát hiện bất thường thai nhi sẽ giúp bố mẹ chủ động chuẩn bị những vấn đề cần thiết cho cuộc sinh nở sắp tới như tâm lý, phương pháp sinh thường hay sinh mổ; sinh ở thời điểm nào, điều trị cho bé sau sinh nếu bé có vấn đề trong việc mang thai lần đầu
Ngoài ra, bác sĩ sẽ kiểm tra ngôi thai, bánh nhau, lượng nước ối, sự phát triển của thai nhi, tốc độ phát triển so với tuổi thai… Từ đó phòng ngừa được các nguyên nhân gây suy thai, ngạt sau sinh đồng thời giúp mẹ bầu xác định được ngày dự sinh chính xác hơn.
Chế độ dinh dưỡng cho bà bầu
Năng lượng trung bình cần cho hoạt động của phụ nữ là 2.200 kcal/ ngày, 3 tháng giữa thai kỳ năng lượng cần tăng thêm 360kcal/ ngày và 3 tháng cuối mẹ bầu cần thêm 475kcal/ ngày. Tương ứng với lượng năng lượng mẹ bầu nạp vào cơ thể, tốc độ tăng cân của thai nhi khoảng 0,4 kg/ tuần trong 3 tháng giữa và 3 tháng cuối thai kỳ.
Chế độ dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai cần đầy đủ 4 nhóm chất thiết yếu:
– Chất bột đường (carbohydrate)
– Chất đạm (protein)
– Chất béo (lipid)
– Các loại vitamin, chất xơ và khoáng chất.
Mẹ bầu mang thai lần đầu cần xây dựng thực đơn cân đối các nhóm chất để tránh thiếu năng lượng gây suy dinh dưỡng bào thai hay thừa năng lượng khiến mẹ tăng cân quá mức.
1. Dưỡng chất thiết yếu mẹ bầu cần bổ sung khi mang thai lần đầu
– Canxi: Giúp hình thành bộ xương và tạo răng cho thai nhi. Các thực phẩm chứa nhiều canxi có thể kể đến như sữa, cá, đậu, rau xanh, sữa chua, phomai…
– Acid folic: Có nhiều trong bắp cải, măng tây, bông cải xanh và trắng, cam, chuối, trứng… Nếu không cung cấp đủ axit folic mẹ bầu dễ bị thiếu máu, thai nhi có thể dị tật ống thần kinh.
– Các loại Vitamin:
- Vitamin A: Mẹ bầu cần bổ sung 800 μg/ngày vitamin A. Vitamin A có nhiều trong gan, lòng đỏ trứng gà, bơ, sữa, thịt, rau quả có màu xanh, màu vàng, đỏ…
- Vitamin D: Cần thiết cho sự hấp thụ canxi, photpho, góp phần hình thành xương cho thai nhi. Mẹ bầu có thể hấp thu vitamin D thông qua tắm nắng vào buổi sáng; và qua thực phẩm như gan cá, trứng, bơ sữa…
- Vitamin B1: Có trong gạo không xay quá trắng, các loại đậu, thịt lợn nạc, rau bina, nấm mỡ, cá…
– Sắt: Trong thời kỳ mang thai, mẹ bầu cần cung cấp 1000 mg sắt/ngày để tăng lượng máu cho mẹ; cung cấp đủ máu cho thai nhi và bù lại lượng máu mất lúc sinh.
– I ốt có vai trò quan trọng đối với mẹ bầu. Thiếu I ốt có thể gây sảy thai, thai chết lưu, sinh non; trẻ sinh ra chậm phát triển trí tuệ, cân nặng sơ sinh thấp,…
2. Những thực phẩm mẹ bầu nên tránh khi mang thai lần đầu
Bên cạnh các dưỡng chất thiết yếu cần bổ sung, mẹ bầu cũng cần lưu ý tránh một số loại thực phẩm. Như: Bia rượu, chất kích thích; cá có hàm lượng thủy ngân cao. Các loại cá, thịt, trứng sống hoặc chưa nấu chín. Sữa, nước ép trái cây chưa tiệt trùng, phô mai; sản phẩm chưa rửa. Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn; đồ chiên rán nhiều dầu mỡ…
Đặc biệt, các mẹ bầu nên đăng ký tham gia lớp học tiền sản để bổ sung nhiều kiến thức quan trọng. Như: Dinh dưỡng khi mang thai, thể dục khi mang thai; chuẩn bị trước khi sinh, cách tắm bé, cách cho bé bú…
Trên đây là cẩm nang về kiến thức cho mẹ mang thai lần đầu được Web Gia Đình sưu tầm và tổng hợp. Mẹ bầu hãy tham khảo để có một thai kỳ khỏe mạnh và suôn sẻ.
