Cổ phiếu, trái phiếu là gì? Có nên đầu tư không? Đầu tư cái nào tốt hơn?

Cổ phiếu và trái phiếu là hai loại chứng khoán phổ biến trên thế giới. Khi mới gia nhập thị trường chứng khoán, chắc hẳn không ít người chưa phân biệt được hai hình thức đầu tư này. Bài viết này sẽ chỉ ra cách phân biệt trái phiếu và cổ phiếu, trả lời cho câu hỏi có nên đầu tư hay không và đầu tư cái nào thì tốt hơn.

1. Định nghĩa cổ phiếu và trái phiếu

Cổ phiếu (stock): Theo khoản 1 Điều 121 Luật Doanh nghiệp 2020, trái phiếu là chứng chỉ do công ty cổ phần phát hành, bút toán ghi sổ hoặc dữ liệu điện tử xác nhận quyền sở hữu một hoặc một số cổ phần của công ty đó. Chỉ công ty cổ phần mới có quyền phát hành cổ phiếu.

Trái phiếu (Bonds): là loại chứng khoán xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần vốn nợ của tổ chức phát hành.

Về mặt tính chất có nhiều điểm tương đồng với khoản cho vay có kỳ hạn. Trái phiếu khẳng định nghĩa vụ của người phát hành (người vay tiền) cần trả cho người nắm giữ trái phiếu (người cho vay). Khoản tiền gốc, lãi và thời gian trả lãi trái phiếu thường sẽ được ấn định cụ thể từ đầu.

2. So sánh cổ phiếu và trái phiếu

2.1. Điểm giống nhau giữa cổ phiếu và trái phiếu

• Cổ phiếu và trái phiếu đều được gọi là chứng khoán
• Đều là bằng chứng xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với tài sản hoặc phần vốn của tổ chức phát hành
• Đều được thể hiện dưới hình thức chứng chỉ, bút toán ghi sổ hoặc dữ liệu điện tử
• Đều có thể trao đổi mua bán, chuyển nhượng cầm cố, thế chấp, thừa kế
• Đều được nhận lãi (cổ tức đối với cổ phiếu, trái tức đối với trái phiếu)
• Đều là phương tiện thu hút vốn của nhà phát hành
• Đều có 2 loại: Ghi tên và không ghi tên
• Trong nội dung của cổ phiếu và trái phiếu đều có ghi:

– Tên, trụ sở chính của công ty phát hành

– Số và ngày cấp giấy chứng nhận ĐKKD

– Ngày phát hành

– Tên của người sở hữu (cổ đông)

2.2. Điểm khác nhau giữa cổ phiếu và trái phiếu

3. Ưu, nhược điểm khi đầu tư cổ phiếu và trái phiếu

Mỗi loại hình đầu tư đều có ưu, nhược điểm riêng. Những đặc điểm này là căn cứ giúp chúng ta lựa chọn kênh đầu tư nào.

3.1. Khi đầu tư cổ phiếu

Ưu điểm

• Nhận lãi từ hoạt động của doanh nghiệp mà không cần quản lý. Sở hữu cổ phiếu là sở hữu một phần vốn điều lệ của công ty. Chủ sở hữu có quyền hưởng cổ tức (tiền lãi hàng năm) mà không cần tham gia quản lý, giám sát thường xuyên.
• Có quyền biểu quyết tham gia vào hoạt động của công ty.

Nhược điểm

• Cổ tức (tiền lãi hàng năm) được chia không cố định phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của công ty.
• Mua bán cổ phiếu phải thông qua sàn giao dịch (nếu công ty đã niêm yết) hoặc thông qua giao dịch thỏa thuận. Công ty sẽ không mua lại cổ phiếu, chỉ có thể bán cổ phiếu cho người khác.

3.2. Khi đầu tư trái phiếu

Ưu điểm

• Trái phiếu không phụ thuộc vào tình hình kinh doanh của công ty dù làm ăn thua lỗ. Công ty vẫn phải trả đủ tiền lãi, không cắt giảm hoặc bỏ như cổ phiếu.
• Nếu công ty ngừng hoạt động, thanh lý tài sản, người sở hữu được trả tiền trước người có cổ phần ưu đãi và cổ phần thông thường.
• Đầu tư trái phiếu rủi ro không lớn. Tiền lãi từ trái phiếu hàng năm là như nhau và sẽ nhận được tiền gốc vào năm đáo hạn trái phiếu.
• Có thể chuyển nhượng trái phiếu thông qua sàn giao dịch hoặc bán lại cho công ty.

Nhược điểm

• Không có quyền biểu quyết, tham gia vào hoạt động của công ty
• Một rủi ro khác mà các nhà đầu tư trái phiếu phải đối mặt là rủi ro tái đầu tư. Khi nhận được tiền lãi phải lo đầu tư số tiền đó.

4. Đầu tư trái phiếu hay cổ phiếu tốt hơn?

Cổ phiếu và trái phiếu đều được mua bán trên thị trường chứng khoán và đều có rủi ro về giá do quy định cung cầu quyết định.

4.1. Xét về thời gian

Cổ phiếu thường là công cụ đầu tư ngắn hạn. Trái phiếu thì được nắm giữ trong thời gian lâu hơn. Cổ phiếu thường được nắm giữ trong thời gian ngắn hơn chủ yếu là một tháng hoặc lâu hơn để tận dụng các lợi ích thu được từ các cổ phiếu cơ bản. Trong khi trái phiếu được nắm giữ trong thời gian lâu hơn lên đến 30 năm.

4.2. Xét về giá và lợi nhuận

Cổ phiếu và trái phiếu đều có rủi ro về giá. Bản chất của cổ phiếu đầu tư thường là công cụ giao dịch trên thị trường trong khi trái phiếu tự nhiên thuộc loại “mua và giữ”.

Lợi nhuận là một trong những điều mà hầu hết các nhà đầu tư tập trung vào. Nhưng lợi nhuận do cổ phiếu mang lại sẽ lớn hơn nhưng đi kèm với đó là mức độ rủi ro. Trái phiếu có mức độ rủi ro thấp hơn vì lãi suất cố định và họ thường có lợi nhuận thấp hơn.

>> Vậy nên đầu tư cổ phiếu hay trái phiếu?

Từ những nhận định trên có thể thấy việc đầu tư trái phiếu hay cổ phiếu phụ thuộc và mỗi nhà đầu tư. Cần xem xét các yếu tố như:kh ả năng tài chính, thời gian cần thu hồi vốn và mức độ chấp nhận rủi ro,…

Mỗi kênh đầu tư đều mang lại lợi ích nếu nhà đầu tư lựa chọn thời điểm và đầu tư một cách thông minh.

Đối với những người trẻ được khuyên nên đầu tư nhiều hơn vào cổ phiếu vì họ được khám phá nhiều lựa chọn, có trách nhiệm ít hơn và do đó họ có thể mạo hiểm mình không mấy khó khăn.

5. Lời kết

Phân biệt cổ phiếu và trái phiếu bạn đã nắm rõ chưa? Việc lựa chọn nên đầu tư hình thức vẫn luôn là một bài toán khó với các nhà đầu tư. Hy vọng sau bài viết này, bạn sẽ tìm được đáp án cho riêng mình. Chúc bạn sẽ trở thành một nhà đầu tư thông minh!