Giai đoạn dậy thì của trẻ là giai đoạn trẻ thay đổi cả về thể chất lẫn tâm, sinh lý. Đó là thời điểm mà cả con cái lẫn bố mẹ đều phải rất cố gắng để có thể vượt qua. Cả nam và nữ đều có những biến đổi nhất định trong thời điểm dậy thì này. Và dẫn đến rất nhiều tác động tâm lý của con. Cùng tìm hiểu về những thay đổi tâm lý tuổi dậy thì của con. Để kịp thời có những giải pháp hữu ích nhất cho con nhé!
MỤC LỤC
Những thay đổi tâm lý tuổi dậy thì của con cần biết
1. Tính độc lập của trẻ
Từ một đứa trẻ phụ thuộc hoàn toàn vào bố mẹ, ở tuổi dậy thì trẻ thể hiện tính tự chủ trong suy nghĩ và hành động. Trẻ muốn được tham gia ý kiến và đưa ra các quyết định trong các vấn đề của mình. Tính độc lập của trẻ cũng tùy thuộc vào từng giai đoạn tuổi. Ví dụ ở độ tuổi từ 10 đến 13 tuổi trẻ bắt đầu có xu hướng tách khỏi cha mẹ. Chúng ít tham gia các hoạt động cùng cha mẹ, miễn cưỡng chấp nhận lời khuyên của cha mẹ.
Ở giai đoạn từ 14 đến 16 tuổi, những mâu thuẫn của trẻ với cha mẹ ngày càng gay gắt; và lên đến đỉnh điểm. Nguyên nhân là do ngày càng ít quan tâm đến gia đình và giành nhiều thời gian với bạn bè hơn. Còn từ 17 đến 19 tuổi, lúc này trẻ có ý thức trở lại những giá trị lời khuyên của cha mẹ. Chúng tôn trọng hiểu biết hơn với những kinh nghiệm của cha mẹ truyền thụ lại.
2. Quan tâm đến hình ảnh cơ thể nhiều hơn
Đây là thay đổi rất căn bản, vì ở tuổi dậy thì trẻ tò mò với những thay đổi trên cơ thể mình, muốn tìm hiểu cấu tạo cơ thể, sự khác biệt giới tính và bắt đầu có nhu cầu làm đẹp theo từng giai đoạn tuổi khác nhau.
Từ 10 đến 13 tuổi trẻ bắt đầu quan tâm đến bản thân và những thay đổi trong quá trình dậy thì. Dễ lo lắng, buồn rầu về những nhược điểm của cơ thể hoặc hay so sánh mình với những bạn cùng trang lứa.
Từ 14 đến 16 tuổi, trẻ bắt đầu quen và chấp nhận với hình thức cơ thể, đồng thời giành nhiều thời gian để làm cho mình đẹp hơn và hấp dẫn hơn. Còn giai đoạn từ 17 đến 19 tuổi, trẻ không còn quá để ý đến hình thức trừ khi có những bất thường xảy ra.
3. Quan hệ với bạn bè
Mở rộng quan hệ xã hội, chơi theo nhóm bạn và chịu ảnh hưởng của nhóm bạn cùng chơi. Thay đổi cần chú ý nhất trong quan hệ bạn bè đó là giai đoạn từ 14 đến 16 tuổi trẻ bắt đầu chơi với những nhóm bạn khác giới, bắt đầu có quan hệ lãng mạn, hẹn hò và thử nghiệm tình dục.
4. Thay đổi về nhận thức – Thay đổi tâm lý tuổi dậy thì
Đây là giai đoạn tích lũy nhanh và mạnh các kinh nghiệm, kỹ năng sống và khả năng tư duy, phân tích những tình huống ngày một phát triển. Ví dụ như khả năng nhận thức được cảm xúc của bản thân với những người khác, chỉ số thông minh và sáng tạo tăng nhanh trong giai đoạn từ 14 đến 16 tuổi. Đặc biệt đề cao giá trị bản thân nên dễ dẫn đến hành vi, nguy cơ tự tử, trầm cảm, nghiện thuốc…
5. “Khủng hoảng” tuổi dậy thì
Là thời kỳ chuyển đổi một cách khó khăn về sinh lý với việc nội tiết tố sinh dục nam và nữ tăng tiết mạnh hơn, thức đẩy sự tăng trưởng và tạo nên sự thay đổi đặc thù về giới tính. Sự phát triển về tâm lý chưa tương thích nên dễ tạo ra căng thẳng về tâm lý (Stress) cho trẻ.
Ngoài ra, ở độ tuổi dậy thì này, con còn có những thay đổi tâm lý như sau:
- Hay giận dữ, cáu kỉnh, khóc vô cớ.
- Cảm thấy bi quan, chán ghét mọi thứ (món ăn hay những đồ chơi mà em thường yêu thích), nói đến cái chết (nếu không can thiệp có thể dẫn đến bệnh lý).
- Kết quả học tập giảm sút bất thường ở nhiều môn (không còn coi trọng việc học như trước).
- Thay đổi cách ăn uống dẫn đến việc tăng hay giảm cân trầm trọng.
Một số trường hợp có thể thích ứng với các hoạt động xã hội nhưng vẫn có hành vi chống đối, phạm pháp.
Cần làm gì khi con có những thay đổi tâm lý tuổi dậy thì
– Chia sẻ (mở rộng giao tiếp): tạo sự cởi mở về những điều diễn ra hàng ngày trong cuộc sống. Rút ngắn khoảng cách thế hệ, giáo dục sớm về giới tính; tình yêu, tình dục, kỹ năng phòng ngừa và ứng phó xâm hại; cùng bàn bạc/giải quyết những vấn đề khó khăn của con…
– Lắng nghe và thấu hiểu: về tâm sinh lý của lứa tuổi. Đặc điểm về thể chất và tính cách riêng của con, về kỹ năng sống; sự thay đổi qua tâm trạng của con và hỗ trợ kịp thời khi có những biểu hiện tiêu cực.
– Tôn trọng và tin tưởng con: như một người trưởng thành, người bạn; một thành viên có trách nhiệm, tạo cơ hội để trẻ được khẳng định mình. Tự quyết định, làm việc độc lập, tự chịu trách nhiệm,…
– Học kỹ năng: qua các diễn đàn hoặc câu lạc bộ, lớp học ngoại khóa,… để trẻ tự hiểu và chấp nhận về thay đổi của bản thân và biết cách ứng xử phù hợp
Bài viết của Web Gia Đình đã giúp bạn tổng hợp những thông tin hữu ích nhất. Hãy hiểu nhiều hơn về những thay đổi tâm lý tuổi dậy thì của con. Để có những phương pháp kịp thời, giúp con vượt qua những trở ngại tuổi mới lớn. Chúc bạn thật thành công và hạnh phúc!
